Οπτιμισμός ή Πεσιμισμός;

Ως γνωστόν ο οπτιμιστής βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο. Ο πεσιμιστής από την άλλη το βλέπει μισοάδειο. Μάλιστα… Υπάρχει βέβαια και ο σκεπτικιστής που αμφιβάλει για το αν υπάρχει καν νερό. Αλλά και τόσοι άλλοι που ο καθένας βλέπει από τη δική του σκοπιά το ίδιο αυτό ποτήρι.

Όμως τι βλέπει ο οπτιμιστής και τι ο πεσιμιστής όταν κοιτάζουν το ποτήρι; Και ποιο είναι προτιμότερο;

Ας το πάρουμε από την αρχή. Ας υποθέσουμε ότι πηγαίνει ο οπτιμιστής μαζί με τον πεσιμιστή για πεζοπορία στο βουνό. Για πρακτικούς καθαρά λόγους δεν παίρνουν ποτήρι με νερό αλλά από ένα παγούρι. Μέχρι εδώ καλά. Κάνει ζέστη, κουράστηκαν κιόλας και κοιτάζουν τα παγούρια τους με το νερό που τους απομένει. Μισό παγούρι νερό για τον καθένα.

Μια χαρά σκέφτεται ο οπτιμιστής. Θα περπατάμε στη σκιά, θα κάνουμε διαλείμματα, κάπου θα υπάρχει κάποια πηγή και την επόμενη φορά θα έρθουμε πιο οργανωμένοι. Ο πεσιμιστής τα βάφει μαύρα. Πάει θα πεθάνουμε από τη δίψα. Ορφανά θα μείνουν τα παιδάκια μου. Και να γλιτώσουμε βέβαια θα με χωρίσει η γυναίκα μου. Μου έλεγε να πάρω κι άλλο νερό αλλά εγώ… Θα με διώξουν και από τη δουλειά έτσι άχρηστος που είμαι…

Μμμμ… Και οι δύο ορειβάτες με μισό παγούρι νερό περπατούν. Γιατί βλέπουν τόσο διαφορετικά την ίδια κατάσταση; Ο τρόπος με τον οποίο εξηγούμε τα γεγονότα στη ζωή μας είναι το προσωπικό ερμηνευτικό μας ύφος. Όταν συμβαίνει κάτι άσχημο, ο οπτιμιστής το βλέπει ως προσωρινό. Πιστεύει ότι αυτό ισχύει μόνο στη συγκεκριμένη περίπτωση και ότι έχει τη δύναμη να το ελέγξει. Οι οπτιμιστές όχι απλά προσπαθούν, αλλά απολαμβάνουν τη διαδικασία και τις προκλήσεις. Αντίθετα οι πεσιμιστές θεωρούν ότι η αρνητική κατάσταση θα συνεχιστεί για πάντα, θα επηρεάσει όλους τους τομείς της ζωής τους και ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’ αυτό, με αποτέλεσμα να παραιτούνται.

Ποιος όμως από τους δύο έχει δίκιο; Ο σωστός τρόπος να βλέπει κανείς τα πράγματα είναι αυτός που ταιριάζει με τα γεγονότα και τις συνθήκες. Αν οι πρόγονοί μας ήταν οπτιμιστές σε ένα περιβάλλον γεμάτο κινδύνους, τότε δεν θα είχε επιβιώσει το ανθρώπινο είδος. Από την άλλη αν ήμασταν πάντα πεσιμιστές τότε το μέλλον της ανθρωπότητας δεν θα μπορούσε να είναι θετικό.

Όλα εξαρτώνται από το κόστος της αποτυχίας. Όταν αυτό είναι μικρό τότε ο οπτιμισμός είναι προτιμότερος, ενώ όταν αυτό είναι καταστροφικό, τότε ο πεσιμισμός είναι απαραίτητος. Για παράδειγμα δεν θέλουμε οπτιμιστές χειρουργούς. Το κόστος της αποτυχίας ενός γιατρού μπορεί να κοστίσει μια ανθρώπινη ζωή. Θέλουμε όμως οπτιμιστές μουσικούς, δασκάλους, ζωγράφους.

Κάπου στη μέση λοιπόν βρίσκεται ο ρεαλισμός. Μια ρεαλιστική αίσθηση της πραγματικότητας μπορεί να μας βοηθήσει να προσαρμόζουμε το προσωπικό ερμηνευτικό μας ύφος, να μάθουμε να προβλέπουμε τα πιθανά εμπόδια και να σχεδιάζουμε το μέλλον με προνοητικότητα και αποτελεσματικότητα.

Και φυσικά ας μην ξεχνάμε ότι συγκρίνοντας τον κόσμο μας σήμερα με αυτόν στο παρελθόν μπορούμε να δούμε ότι τελικά όλα με τον καιρό πηγαίνουν καλύτερα και έτσι μπορούμε ρεαλιστικά να ελπίζουμε για ένα ακόμα καλύτερο μέλλον!

By: Τίνα Στρατηγοπούλου

MSc in Applied Positive Psychology & Coaching Psychology

*Το άρθρο έχει δημοσιευτεί στην Εναλλακτική Ατζέντα.